Kuruluşunun 200’ncü yıldönümüne tekabül eden “2034 Yılında Elazığ” isimli proje çalışmalarını kamuoyu ile paylaşan HAZARSAM Başkanı Prof. Dr. Bilal Çoban bu hafta, değerlendirilmesi halinde şehrin turizminden sanayisine, tarımından madenciliğine kadar bir çok sektöre etki edecekKeban İlçesi ile ilgili çalışmalarını paylaştı.
HAZARSAM Başkanı Prof. Dr. Bilal Çoban bu haftaki çalışmalarının Keban İlçesi ile ilgili olduğunu söyledi. Çoban diğer ilçeler gibi Keban İlçesinin de her yönüyle farklı zenginliklere sahip olduğunu vurgulayarak Keban’ın hak ettiği yerde olmadığına vurgu yaptı.
Keban’ın geçmişte çok daha iyi bir konumda olduğunu söyleyen Çoban yaptığı açıklamada bir zamanlar Keban’da hayat sosyal açıdan daha yaşanılabilirken şimdilerde Milli Eğitim ve Müftülük gibi kurumların dışında yapılan etkinliklerin olmadığını kaydetti.
Etibank İşletmeleri döneminde Keban’da 4 adet sinema salonunun olduğunu ancak günümüz Keban’ın da bu eksikliğin önemli derecede dikkat çektiğini dikkat çeken Prof. Dr. Çoban açıklamasında Keban ile ilgili şunları kaydetti:
Keban sahip oluğu konum sebebiyle gerek kurulduğu sahada ki topografik engeller gerek Elâzığ ve Malatya gibi iki önemli merkeze yakınlık sebebiyle şehirsel fonksiyonları gelişmemiştir. Osmanlı Döneminden günümüze kadar çok çeşitli ve birbirinden bağımsız ekonomik faaliyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu faaliyetler ile birlikte gelişen Keban Ekonomik faaliyetlerin son bulması ile yıldızı sönen bir yerleşmedir. Bugün Keban’ı ayakta tutan 1950’lerde Maden işletmesinden emekli olan nesil ve kısmen de alabalık yetiştiriciliğidir.
Bugün Fırat Üniversitesi’ne bağlı Meslek Yüksek Okulunun varlığı Keban için bir hayat kaynağı olma işlevi göstermektedir. 400’ü aşkın öğrencisiyle Keban ekonomisine katkıda bulunmaktadır.
Türkiye alabalık yetiştiriciliğinde ilk sırada olan Keban ilçesinden Amerika, Rusya ve Kanada başta olmak üzere 30 ülkeye balık ihraç edilmektedir.
Keban ile ilgili çalışmalarında Keban İlçesini her yönüyle değerlendirdiklerini ifade eden Başkan Çoban çalışmalarında Keban’ın güçlü yönleriyle zayıf yönlerine dikkat çektikleri gibi Keban için fırsatlara da yer verdiklerini ifade etti.
KEBANIN KURTULUŞ PLANI
- Tarihsel Bir Yerleşim Merkezi Olarak Keban Hakkında Genel Bilgiler
Keban; Doğu Anadolu Bölgesinin Yukarı Fırat Bölümünde yer alan Elâzığ iline bağlı dağlık alanda kurulu ilçedir. Keban, Doğusunda Elâzığ ili, batısında Malatya iline bağlı Arguvan ve Arapkir ilçeleri, güneyinde Baskil ilçesi, kuzeyinde Tunceli ‘ye bağlı Çemişgezek ilçesi ve kuzeybatısında Ağın ilçesi ile komşudur. Keban Doğusunda Çalık Köyü ve Hırsız Tepesi, Güneyde Kurubekir Köyü ve Soğanlı Tepesi, Batıda Pınarlar Köyü ve Akbaba Tepesi ile komşudur. Kuzeydoğusunda ise ülkemizin en büyük barajlarından birisi olan Keban Baraj Gölü ile çevrilidir. İçe Elâzığ il merkezine yaklaşık 47 km uzaklıkta olup yüzölçümü 510 km2’dir.
Varlığını madenciliğe borçlu olan bu yerleşmenin tarihi M.Ö. ye uzanır. Bu özelliği sayesinde ilçenin yerleşme tarihi M.Ö.3500-4500 yıllarına kadar uzanır. İlçenin hangi tarihte kurulduğu kesin olarak bilinememekle birlikte 10. yüzyıla ait bir yerleşim yeri olduğu, Keban Barajının yapımı nedeniyle yörede gerçekleştirilen kazılar neticesinde ortaya çıkarılmıştır. İlçenin kendisini çevreye duyurması ise Osmanlı İmparatorluğu dönemine rastlamaktadır.
Harput’un tarihin çeşitli devrelerinde doğunun stratejik öneme haiz bir kale şehri olmasına rağmen, Keban’ın 1700’lü yıllardan itibaren ekonomik yönden başladığı hatta 1834 yılına kadar Eyalet Merkezi olduğu bilinmektedir Keban 1830’lu yıllardan itibaren eski önemini yitirmiş ve eyalet merkezi Harput’a nakledilmiştir.
IV. Murat, Bağdat seferine giderken yöreye uğramış ve Denizli köyü yakınlarında bir kervansaray yaptırmıştır. Tanzimat sonrası idari düzenlemelerde “Mamuret-ül Aziz Vilayeti” merkez sancağına bağlı bir kaza olmuştur.
Keban ilçesi önemli tarihi yapılara ev sahipliği yapmaktadır. En önemlileri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Lüğ Höyüğü: Bayındır Köyü mevkiindedir. 1. Bin ve Urartu dönemlerine ait kalıntılara rastlanmıştır.
Fatmalı-Kalecik Höyüğü: Fatmalı-Kalecik Höyüğü'nde, Amerikalıların yaptığı araştırmalarda Erken Dönem ve Geç Dönem diye tanımlanan yerleşmeler bulunmuştur. İngiliz Arkeoloji Enstitüsünce yürütülen Pağnik (Kaşpınar) kazılarında Tunç Çağı'ndan çanak-çömlek, Roma Dönemi'nden kale kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Haraba Köyü kalıntıları yakınlarında Şimşat Kalesi kazılarından Geç Hitit Dönemi'nden çanak-çömlek, Helenistik Dönem sur kalıntıları vardır.
Yusuf Ziya Paşa Cami ve Külliyesi: Cami, medrese, kütüphane, hazine ve şadırvandan meydana gelen bir külliyedir. Medrese kısmı bugün mevcut değildir. I. Abdulhamit'in saltanatı sırasında Keban'da emirlik yapmış bulunan Yusuf Ziya Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Cami: Kare planlı caminin orta kısmı dört sütunun taşıdığı kubbe ile kenarları tonozla örtülüdür. Sade mimberine karşın mihrabı gayet güzel taş işçilik gösterir. Büyük tunç şamdanlar üzerindeki bezemelerde dikkat çekicidir. Harim kapısının iç içe iki yuvarlak kemeri arasında iki kitabe bulunmaktadır. Caminin batısında yeralan minare tamamen müstakil olarak inşa edilmektedir. Minare kitabesine göre 1212 Hicri yılında inşaa edilmiştir.
Kütüphane: Yapı, caminin batısında bulunup, iki katlıdır. Her iki katta birbirine benzer. Üst kata çıkan merdiven yıkılmış ve yeniden ahşap olarak yapılmıştır. Yapısı mevcut zamanımıza gelebilen tek Elazığ ve çevresine ait kütüphanedir.
Vakıf Hanı (Denizli Kervansarayı): Keban ilçesine bağlı Denizli (Abidun) köyünde bulanan bu kervansaray doğudan batıya giden antik yol üzerindedir. Dikdörtgen planlı yapının üzeri tonozla örtülüdür. Esas kapı üzerinde belirsiz şekilde üç kadın figürü bulunmaktadır. Kapı çift kemerlidir. İki kemer etrafında yeralan kitabe tamamen silinmiştir. Zamanımıza kadar iyi bir şekilde gelen bu yapıda Selçuklu mimari tesirleri görülmektedir.
Tarihi Han: Keban ilçesinde Selçuklulardan kaldığı zannedillen kemerli yapısıyla tarihi bir han bulunmaktadır.
II. Sosyo - Ekonomik Durum ve Demografik Yapı
Sahip olduğu zengin yer altı kaynakları çalışma sahasının nüfus, yerleşme ve ekonomik faaliyetlerine yansımıştır. Tarih içerisinde madencilik ile var olmuş Cumhuriyet yıllarında yine Maden işletmeleri ile varlığını sürdürmüştür.
Keban ilçesinde 1964 yılında yapımına başlanan ve ilk dört tribünü 1974 diğer dört türbini 1981 yılında devreye giren toplam kurulu 1330 megavat olan yıllık yaklaşık olarak 6 milyar kilovatsaat elektrik üreten Keban HES bulunmaktadır. Baraj inşaatı ile yeni bir döneme giren Keban, adını gelecekte Kültür Balıkçılığından önde gelen bir yerleşme olarak duyurabilir. Keban’ın önemli ölçüde alabalık yetiştiriciliği potansiyeline sahip olduğu gözlenmiştir.
Keban’ın gösterdiği sosyo-ekonomik özellikler bağlamında birtakım eksiklikler göze çarpmaktadır. Etibank işletmeleri döneminde ilçede 4 tane sinema olmasına rağmen bugün ilçede sinema ya da tiyatro salonu yoktur. İlçede sosyal hayat oldukça durağandır okullar ve müftülüğün düzenlediği aktiviteler dışında sosyal faaliyet yoktur ve ivedilikle gerekli adımların atılması gereği önümüzde durmaktadır.
İlçenin sorunlarını, eksiklerini, ihtiyaçlarını iyi tespit etmek gerekir ilçenin gelişimi önünde ki en büyük engel Barajdan kaynaklı olarak zengin bir ilçe görünmesidir. Kişi başı 25 bin dolar geliri gözükmesi sebebiyle, İl Özel İdaresinden yeteri kadar kaynak alamamaktadır.
Barajı net gören seyir tepelerinde rekreasyonel alanların oluşturulması Keban’a gelip sadece Çırçır Şelalesine giden nüfusu Keban merkezine çekecektir ve burada da ticari anlamda canlılık olacaktır. Bir dönem yapılan alabalık şenlikleri devam ettirilmeli ve Fırat Köprüsü üzerinde amatör olarak balık avlamak isteyenlere imkân verilmelidir.
Keban sahip oluğu konum sebebiyle gerek kurulduğu sahada ki topografik engeller gerek Elâzığ ve Malatya gibi iki önemli merkeze yakınlık sebebiyle şehirsel fonksiyonları gelişmemiştir. Osmanlı Döneminden günümüze kadar çok çeşitli ve birbirinden bağımsız ekonomik faaliyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bu faaliyetler ile birlikte gelişen Keban Ekonomik faaliyetlerin son bulması ile yıldızı sönen bir yerleşmedir. Bugün Keban’ı ayakta tutan 1950’lerde Maden işletmesinden emekli olan nesil ve kısmen de alabalık yetiştiriciliğidir.
Bugün Fırat Üniversitesi’ne bağlı Meslek Yüksek Okulunun varlığı Keban için bir hayat kaynağı olma işlevi göstermektedir. 400’ü aşkın öğrencisiyle Keban ekonomisine katkıda bulunmaktadır.
Türkiye alabalık yetiştiriciliğinde ilk sırada olan Keban ilçesinden Amerika, Rusya ve Kanada başta olmak üzere 30 ülkeye balık ihraç edilmektedir.
Keban’da 4 mahalle bulunurken, 2021 yılı nüfus verilerine göre nüfusu 6.210’dur. Çevre Şehircilik Bakanlığı 2040 yılı Çevre Düzeni Planına göre, Keban ilçesi toplam, kentsel ve kırsal nüfus projeksiyonlarının 2040 yılı için hesaplanan ortalamaları aşağıdaki şekilde oluşmuştur.
Tablo. Elâzığ İli Keban İlçesi Kırsal, Kentsel ve Toplam Nüfus Projeksiyonları.
|
Yıl |
Kırsal Nüfus Projeksiyonu |
Kentsel Nüfus Projeksiyonu |
Toplam Nüfus Projeksiyonu |
|
2010 |
2 318 |
4 995 |
7 301 |
|
2015 |
1 840 |
4 827 |
6 587 |
|
2020 |
1 395 |
4 662 |
5 907 |
|
2025 |
991 |
4 501 |
5 259 |
|
2030 |
848 |
4 344 |
4 640 |
|
2035 |
725 |
4 190 |
4 047 |
|
2040 |
620 |
4 039 |
3 478 |
Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırmaları (SEGE) politika, strateji ve kamu uygulamalarına girdi sağlamak amacıyla, Türkiye’deki Düzey-2 bölgelerinin, illerin ve ilçelerin sosyo-ekonomik gelişmişliklerini nesnel olarak ölçen ve karşılaştıran analiz çalışmalarının 2022 yılı sonuçlarına göre, Keban ilçemiz, gelişmişlik sıralamasında 563 ilçe içerisinde 736. sıradadır.
Daha öne Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafında yapılan ve halen yürürlükte olan, Malatya, Elâzığ, Bingöl, Tunceli Planlama Bölgesi 1/100.000 Çevre Düzeni Planı çalışması kapsamında çevre düzeni planının hedef yılı olan 2040 yılına kadar nüfus projeksiyonları da yapılmıştı. İlçelerin nüfusları da aynı şekilde, nüfus projeksiyonları en küçük kareler, bileşik faiz ve aritmetik yöntem sonucu elde edilmiş ve bu üç yöntemin ortalaması alınarak ortalama projeksiyon ilçe nüfus sonucuna ulaşıldığı iddia edilmişti. 2040 yılı projeksiyon nüfuslar elde edilirken, 1980 – 2010 yılları arasındaki nüfus hareketliliklerinin ortalamalarını almış ve genel bir ortalama bularak 2040 yılı tahmini nüfus artışına bu şekilde ulaşmıştı. İlçelerin büyüme ortalaması bulunan değeri ve tahmini 2040 öngörüsü planda bu kriterler çerçevesinde yer almış, nüfus hesaplamaları yapılmıştı.
Keban ilçemizin küçülmesine, köylerin boşalmasına, gelecekte göç vererek nüfusun azalmasına müsaade edemeyiz ve geleceğini belirlemek, Keban’ın Kurtuluş Planını birlikte hayata geçirmek için elbirliği, güç birliği ile mücadele etmeliyiz.
III. Keban’ın Güçlü Yönleri
- Keban İlçesi alabalık üretiminde ülkemizde birinci sırada olması.
- İlçede istihdam endişesinin yaşamaması.
- Keban’ın başta simli kurşun olmak üzere zengin maden rezervi bakımından önemli bir potansiyele sahip olması.
- Keban ilçesinin yıllık 700 bin kişiyi bulan ziyaretçi sayısına sahip olması.
- En eski yerleşim yerlerinden biri olması.
- Tarihi ve doğal dokusu.
- Misafirperver insanların olması.
- Maden çeşitliliğinin fazla olması.
- Maden ve Metalürji bilincinin yüksek olması.
- Madencilik konusunda tarihi hafızanın güçlü olması.
- Zenginleştirme ve İzabe tesislerinin konuşuluyor ve tartışılıyor olması.
- İlçenin bir tarafının suya kıyısı olması.
- Su ürünleri alanında deneyimli ve kalifiye personelin yeterince bulunması.
- Balık işleme ve değerlendirme tesislerinin ilimizde olması.
- İlçenin alabalık üretiminde diğer illere göre daha ileride olması.
- Su ürünleri sektörü ile ilgili yan sanayinin gelişmiş olması.
- Yavru yetiştiriciliğinin bazı işletmeler tarafından yapılabilir olması.
- Zaman içerisinde özellikle kafes balıkçılığı konusunda bilgi birikimine sahip olunması
- Su ürünleri üreticiler birliğinin bulunması.
- İlçenin ulaşım ve sosyal yapısının balıkçılık ve yetiştiriciliğe uygun olması.
- Su ürünleri yetiştiriciliğini yapan kişilerin eğitim seviyelerindeki artış.
- İlçede bulunan su kaynaklarının balık üretimi ve avcılığı konusunda uygun olması.
- İlçede doğal sularında mevcut olan birçok türün alternatif yetiştiricilik açısından kaynak teşkil etmesi.
- İlçemizde balıkçıların ihracat yapabiliyor olması.
- Sektörün kendi kendine finansmanını yapabilmesi.
- Proje geliştirmeye açık bir ortamın bulunması.
- Su ürünlerine bağlı olarak ilçenin sosyo-ekonomik açıdan zenginleşmesi
- Balık restoranlarının bölgede bulunuyor olması.
- Balık yemi üretiminde kullanılabilecek ekonomik önemi olmayan alternatif bazı balık türlerinin su kaynaklarımızda bulunması.
- Balık avcılığı yapan balıkçıların eskiye göre daha bilinçli bir şekilde avcılıkla uğraşıyor olması.
- Uygun iklim yapısı.
- Bitkisel üretim açısından ilçenin daha yüksek katma değer üretme bağlamında meyveciliğin gelişimine müsait bir iklim ve coğrafyaya sahip olması.
- Tahıl ve sebze üretimi noktasında da aynı avantajlara sahip olmakla birlikte, özellikle meyvecilik noktasında önemli fırsatların olması.
- Hayvansal üretim açısından ilimizin önemli avantajlara sahip olması.
- Kanatlı hayvan varlığı ve mevcut işletmelerin bu alanda en modern üretimi yapabilecek kapasitede olması.
- Hayvansal üretim için uygun ekolojik koşulların varlığı.
- Organik hayvancılık için elverişli oluşu.
- Huzurlu ve güvenli ortamın olması.
- Hayvan yetiştiriciliğine yöre halkının ilgisi.
- Rafting turizm potansiyelinin olması.
- Dağ, kayak ve doğa turizmine yönelik potansiyelin olması.
- Dağlarda yaban hayvanları sayısının fazla olması.
- Kaplıca bulunması (Termal turizm potansiyelinin olması).
- Eko-turizm türlerinin gelişmesine uygun yapı.
- Yöresel yemek türlerinin zenginliği ve folklor.
- Yöresel mimarinin varlığı.
- Misafirperver insan yapısı.
- Ulusal yayın yapan radyo ve televizyonların olması.
- Yöresel sanatçıların ulusal ve uluslararası düzeyde ilin tanıtımına katkıda bulunması.
- Organik tarıma yönelik potansiyelin olması.
- Zengin tarih, kültür ve tabiat varlıkları.
- İklim, doğal kaynaklar ve bozulmamış çevre.
- Coğrafi konum ve ana pazarlara yakınlık.
- Fırat Üniversitesi MYO varlığı.
IV. Keban’ın Zayıf Yönleri
- Keban HES hizmete girdiği dönemde ilçe nüfusu 15 bin, şu an üçte bir nüfusa sahip olması.
- Alabalık üretiminde yaklaşık olarak 120 adet yerli firma sayısının, şimdi 10’un altına düşmesi.
- Yerel işletmelerin dışarıdan gelen büyük firmalara satılması.
- İlçenin tarımsal faaliyetler açısından dağlık bir coğrafyada olması.
- Keban baraj gölüne ziyaret yasağının olması.
- Göl kenarının turizm sektörüne dönüştürülememesi.
- Maden sahalarının kapalı oluşu.
- İlçede ki konut sorununun TOKİ tarafından çözümlenmesi, toplu konut programına alınması özel tip konut projeleri uygulanması.
- İlçenin İçme suyu, alt yapı üst yapı ve sosyal alan sorunlarının çözüme kavuşturulamaması.
- Engebeli ve dağlık yerleşim alana sahip olunması.
- Turizm merkezi potansiyeli olmasına rağmen bunu tamamlayıcı yeterince tesisin bulunmaması.
- Restorasyon çalışmalarının eksik veya yetersiz yapılması.
- Keban’ın tanıtımının yeterince yapılamaması (dergi, gazete, fotoğraf sergileri, tanıtıcı minyatür model).
- Maden ocaklarında rezerv (Karotlu sondaj) çalışmalarına ağırlık vermemeleri.
- Kuruşun rezervleri ile ilgili çalışmaların yıllardır yenilenmemiş olması.
- Keban’ın özellikle metalik madenler açısından çok zengin olmasına rağmen istenilen sosyo-ekonomik kalkınmışlık açısından istenilen yerde olamaması.
- Karakaya baraj gölü 10. bölge dışında kalan diğer kooperatif sahalarında, yaz aylarında su sıcaklığının 27 °C dereceye kadar çıkması nedeniyle periyodik alabalık yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bu işletmeler, ürünü aynı anda pazara sürmek zorunda kalacakları için balık fiyatında düşme olabilecektir. Çok sayıda yeni kurulan ve kurulacak olan tesis açısından bu durumu göz önünde bulundurularak önlem alınması gerekliliği,
- Balık işletmelerinin en büyük girdisini yem giderleri oluşturmaktadır. Balık yemi, işletme giderlerinin %70’ini kapsamakta ve ilimizde üretim yapan alabalık yem üretim fabrikası bulunmaması artan ulaşım giderleri nedeniyle ciddi bir maliyet oluşturması,
- Periyodik alabalık yetiştiriciliği yapan işletmeler, ürünü aynı anda pazara toplu olarak sürmek zorunda kalacakları için balık fiyatında düşme olabilecektir. İlimizde balıkçılık alanında kullanılabilen soğuk hava deposunun yetersiz olması,
- Yavru balık bulmada sorun yaşanmaktadır. Bu sorun periyodik alabalık yetiştiriciliği yapan işletmeler için daha fazla olması,
- Ağ kafeslerde balıkçılık yapan işletmelerin yol, su ve elektrik gibi alt yapı eksikliği olması.
- Baraj gölünde su kodunun mevsimsel olarak düşmesi, ağ kafeslerde balıkçılık yapan işletmeleri olumsuz etkilemesi,
- Av yasağına uyulmaması ve tekniğe uygun avcılığın yapılmaması.
- Balık stoklarının tam olarak bilinmemesi, kooperatif sahaları kiraya verilirken sorunlara neden olması.
- Akvaryum balıkçılığına, alternatif ve diğer su ürünleri türlerinin yetiştiriciliğine henüz yatırım yapılmaması.
- Balık yemi üretiminin ilçede olmaması.
- Balık hastalıkları konusunda yeterince uzman bulunmaması.
- Avcılık kooperatiflerinin bir çatı altında toplanmamış olması.
- Üniversite- kamu- üretici arasındaki iş birliğinin yeterince olmaması.
- Küçük ve büyük üreticiler arasında yaşanan haksız rekabet.
- Ar-Ge çalışmalarına işletmelerin yeterince önem vermemesi.
- Balık stok çalışmalarının yeterince yapılmıyor olması.
- Balık üreticilerinin birlikte hareket edemiyor olması.
- Donanımlı balıkçı teknesine sahip olunmaması.
- Yerel işletmelerin kurumsal yapıya yeterince kavuşmamış olması
- İşlenmiş balıklardan kalan atıklarının değerlendirilememesi.
- Sektörün risk analizlerinin yapılmamış olması.
- Yetiştiriciliğin yaz ve kış olarak periyodik halde yapılmaması.
- Ölen balıkların gelişi güzel suya bırakılması.
- Gerek bitkisel üretim alanında gerekse hayvansal üretim alanında ekonomik dalgalanma dönemlerinde görülen çok boyutlu maliyet artışlarının yaratmış olduğu problemlere karşı zayıflık her iki sektörün kırılganlıklarını çerçeveliyor olması.
- Ekimi yaygın olmayan aromatik bitki türlerine yatırım yapmaya çekinilmesi
- Tarım arazilerinde işletme büyüklüğünün küçük ve parçalı olması ve artan maliyetler nedeniyle üretim dışında kalmaları,
- Çiftçilerin öz sermaye yetersizliği, artan girdi maliyetleri sonucu yetersiz kullanımları nedeniyle verim düşüklüğü ve gelir azlığı,
- İlçenin kenarında su kaynakları olmasına karşın sulanabilir arazi miktarının azlığı,
- Halkın turizm bilincinin yeterince gelişmiş olmaması.
- Yeterli sayıda ve nitelikte yöresel rehber olmaması,
- Turizm konusunda kalifiye eleman yetersizliği.
- Tarihi, kültürel ve doğal değerlerle ilgili yerel halkın turizm bilincinin yeterli düzeyde olmaması,
- Turizm tanıtım ve pazarlama konularında yetersizliklerin olması,
- Kamp turizmine yönelik alt yapı eksikliği,
- Kültürel ve sportif aktivitelerin (Sinema, tiyatro, konser, spor tesisleri) yetersizliği,
- İlçenin Turizm eylem planının hazırlanmaması.
V. Keban İçin Fırsatlar
- Keban HES’in ülke ekonomisine kattığı katma değerin bir kısmını ilçe ekonomisine katma fırsatının hiç kullanılmamış olması,
- Ülkemizin en kıymetli simli kurşun madeni rezervine sahip olunmasına rağmen bu rezerv alanına yaklaşık 40 yıldır faaliyete geçilmemesi,
- Keban Baraj gölü çevresinin turizme kazandırılması,
- İlçede Balık işleme tesisinin olması,
- Keban’ın Türkiye alabalık üretiminde 1. Sırada yer alması,
- Maden işletmelerinin yakın zamanda açılacak olması.
- Bünyesinde tarihi eserlerin bulunması,
- Tarihi ve doğal güzelliklerinin olması,
- Çok eski bir tarihe ve kültürel zenginliğe sahip olması,
- Bölgenin çok çeşitli kültürlere beşiklik etmiş olması,
- Su ürünleri yetiştiriciliğine verilen destekler.
- AB fonları ve sübvansiyonlu krediler.
- Su ürünleri bakımından zengin olan ilçenin bölgenin balık ihtiyacını karşılayacak kapasitede olması.
- Sağlıklı ve bilinçli gıda tüketiminde her geçen gün balık etinin önem kazanması.
- İlçenin baraj göletlerinde balıkçılık yatırımı yapılabilecek hala yeterince alanın bulunması
- Yeni alternatif türlerin yetiştiriciliğine uygun alanların bulunması
- Ortadoğu ülkelerine ihracat yapabilme imkânın bulunması ve bu ülkeler yakın bir konumda bulunulması
- AB, TÜBİTAK, Kırsal kalkınma, DAP idaresi ve Kalkınma ajansı gibi kurumlardan proje desteği alma imkânının bulunması
- Pazara ulaşımın kolay olması
- Su ürünleri sektörünün istihdam alanı oluşturması
- Ekonomik olmayan balık türlerinden işleme teknolojisi aracılığıyla yeni ürünler elde etme olanağının bulunması
- Sportif Balıkçılık yapılacak alanların varlığı
- Fuarlarda ilimizi su ürünleri açısından tanıtma imkânlarının bulunması
- Gerek bitkisel üretim gerekse hayvansal üretim açısından düşünüldüğünde ilimizin geliştirilebilme potansiyeli yüksek iklim ve doğal kaynaklara sahip olduğu ve bu sebeple zaten bir bütün olarak alanın içerisinde birçok fırsat barındırdığı söylenebilir.
- İlçe, hayvancılık için gerekli olan altyapı ve hayvan varlığı ile özellikle orta ölçekli hayvancılık işletmeleri için uygun bir yatırım merkezi konumundadır
- Tıbbi Aromatik Bitkilerin yüzde 75’lik pazar açığının olması sektörün en önemli fırsatıdır.
- Sağlık konusunda artan bilince bağlı olarak organik tarımda görülen artış ve organik hayvancılık için potansiyel mevcudu
- Doğal mera alanlarında bitki çeşitliliğinin fazla olması, tıbbi ve aromatik bitkilerden arıcılık için faydalanılması,
- Keban’ın bölgede turizm açısından avantajlı bir coğrafi konuma sahip olması,
- Keban Baraj çevresinin “Fırat Havzası Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi” olarak ilan edilmesi,
VI. Keban İçin Tehditler
- İç tehdit olarak Baraj Gölü Havzasında gerçekleştirilen Alabalık yetiştiriciliğinde kullanılan suni yemler su kirlilik oranını yükselttiğinden hem insanlar hem de diğer canlılar için büyük bir tehdit oluşturmaktadır.
- Keban ilçesinde maden aramak için kullanıldığı dillendirilen siyanür, insan sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır.
- Alabalık ihracatında zaman zaman sıkıntıların yaşanması.
- Tarihsel yapıların yanlarında define kazılarının yapılması.
- Kurşun ve Çinko yataklarının âtıl durumda beklemesi.
- İlçenin, Teşvik’te 6. Bölgede olmayışı.
- Üretimdeki artış ve bu artışın devam etmesiyle pazarlama sorununu meydana gelmesi,
- Küresel ısınma neticesinde yağışların azalması, buna bağlı olarak baraj su kodlarında düşüşün meydana gelmesi.
- Sermaye yetersizliği olan girişimcilerin yüksek maliyetli işletme kredisi almaları.
- Balıklarda mikrobiyel hastalıklar görülmesi.
- Su alanlarında kirliliğinin kontrol edilememesi.
- Kamuda su ürünleri mühendislerinin yeterince istihdam edilmemesi.
- Balık hastalıklarının tedavisinde bilinçsiz ilaç kullanımı.
- Balık av yasaklarının yeterince denetlenememesi.
- Balık yemi hammadde kaynaklarının dış kaynaklı olması ve yemin pahalı olması.
- Su ürünleri ve su kalitesi araştırmalarına yeterince önemin verilmemesi.
- Devletin kafes işletmelerine yeterince altyapı (yol, elektrik vb.) imkânlarını sağlamaması.
- Sektörde düşük maaşla eleman çalıştırılması.
- Su ürünleri yetiştiriciliğinde maliyetlerin yükselmesi.
- Kalitesiz yem satışının yapılması ve kullanılması.
- Balık halinin bulunmaması.
- Balık etinin kırmızı ve kanatlı etine göre daha ucuz olması.
- Balık yetiştiriciliğinde tekelleşmeye gidilmesi.
- Sektörde finansal sıkıntılara bağlı olarak maliyetlerin altında balık satılması
- Su ürünleri kredi imkânlarının diğer sektörlere göre düşük faizli olarak sağlanamaması.
- Taşımacılık sektörünün yeterince gelişmemiş olması.
- Tesislerin kurulması (proje) aşamasında bürokrasinin ağır işleyişi.
- Pazarlama sorunları, ticari marka geliştirilememesi.
- Üretimde kullanılan girdilerin beklenmedik artışları.
- Saklı Kapı ve Karaleylek kanyonlarının göl üzerinden ulaşımını sağlayacak tekne limanı oluşturulmaması.
VII. Keban İçin 2034 Yılına Kadar Hayata Geçirilmesi Gereken Projeler
- Büyük işletmelere yer ve arazi kolaylığı sağlanıp konaklama tesisleri kazandırılması,
- Kemaliye boğazı ve Tunceli Çemişgezek ilçelerine karşılıklı tekne turları düzenlenerek turizm hareketliliği sağlanması,
- Tarımda ikame ürün olarak Cennet hurması yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması,
- Keban’da çok fazla Dut ağacının olması sebebiyle, Kuru Dut, Pekmez üretimi ve yaprağını değerlendirecek ipek böcekçiliği üretiminin yaygınlaştırılması,
- İlçenin Doğalgaza kavuşturulması,
- Göl üzerine gezi teknelerinin koyulması,
- TOKİ’nin konut sorununu çözmesi,
- Yusuf Ziya Paşa külliyesinin onarılarak turizme kazandırılması,
- Denizli köyündeki IV. Murat Kervansarayın onarım, restorasyon ve çevre düzenlemesinin yapılması,
- Baraj gölü çevresinin ağaçlandırılması ve suya dayanan bir eğlence - dinlence alanı meydana getirilmesi, kamping alanları düzenlenmesi,
- Göl çevresinde gerçekleştirilecek tesislerin yapımı aşamasında gölün kirlenmesini önleyici tedbirlerin öncelikle alınması,
- Ülkemizde son yıllarda gelişmekte su sporları ile ilgili uzmanlarca yapılacak inceleme ve araştırmalar sonucunda Fırat Nehri üzerinde su sporları organize edilmesi ve yöreye turist çekilmesi,
- Feribot iskeleleri çevresinde günübirlik tesisler, lokanta vb. destek turizm üniteleri düzenlenmesi, mevcut tesislerin kalitelerinin arttırılması,
- Göl kıyısında yelken, yüzme, sörf ve kampçılık eğitimi verecek gençlik ve spor merkezleri kurulması,
- Havza süratle ağaçlandırılmalı ve sekileme çalışmaları yapılarak sediment yükünün azaltılması,
- Tarım alanlarında kullanılan gübrelerin miktar ve kalitesinin, toprağın besin değeri- yetiştirilecek bitki türüne göre belirlenmesi, aşırı gübre kullanımının önlenmesi,
- Göle atık sularını veren bütün yerleşim birimlerinin atıksu arıtma tesislerinin acilen inşa edilip işletmeye alınması,
- Baraj Gölüne Teknik, Bilimsel ve Turizm amaçlı geziler düzenlenmesi
- Keban-Sarkıt Dikit Mağarasının turizme kazandırılması
- Keban gölü çevresinde su sporlarının ve gezi turlarının yapılabileceği liman oluşturulması
- Yetiştirilen balık miktarını arttıracak tedbirlerin alınması,
- Alternatif balık ürünlerinin yetiştirilmesinin özendirilmesi,
- İşlenmiş ürün miktarının, işlenmiş ürün çeşitliliğinin ve işlenmiş ürün ihracatının artırılmasına destek olunması,
- Balıkçılık Sektörünün gelişmesine ve arttırılmasına AB, TKDK gibi fonlarından kaynak sağlanması, devlet tarafından verilen finansal desteklerin arttırılması,
- Yerli üreticinin desteklenmesi ve yerel balık yetiştiricilerinin kapasitelerini artırmasına destek olunması,
- Balıkçılık yan sanayini geliştirecek tedbirlerin alınması,
- Balık yemi sanayinin acilen kurulması,
- Yavru alabalık üretim tesislerinin verimliliğini artıracak desteklerin verilmesi,
- Balık sağlığını koruyacak altyapıların oluşturulması,
- Balık yetiştiriciliğine uygun alanların tespit edilmesi,
- Alternatif ürünlere yönelik araştırmaların ve fizibilite çalışmalarının yapılması, gerçekleştirmek,
- Gıda kontrol laboratuarını balıkçılığa yönelik olarak geliştirilmesi,
- Balık ağı üretim tesislerinin kurulması,
- Sportif balıkçılığa uygun alanları belirlenerek özendirilmesi,
- Kanalizasyon arıtma tesislerinin kurulması,
- Modern ve bölgesel bir Balık Halinin kurulması,
- Balık muhafaza tesislerinin kurulması,
- Su ürünleri Avrupa Birliği ofisinin kurulması,
- Su ürünleri mühendislerinin yetkilerinin arttırılması,
- Muhtar evi ve taziye evlerinin yapılması,
- Tarihi yapıların korunup bakımlarının yapılması ve geliştirilmesi,
- Keban’ın manevi, ruhani ve tarihi yerlerini gören mekânlarda ailelerin oturabileceği mesire yerlerinin yapılması,
- Keban ve çevresine ait turizmi haritasının çıkarılması Turizm Bakanlığı’nca tescil edilmesinin sağlanması,
- Özellikle yaz aylarında iç ve dış turizme yönelik stant yerlerinin tespit edilerek ev ekonomisi ürünlerinin satışına imkân sağlanması.
- Kültürel şenlikler ve turistlerin ilgisini çekecek ALABALIK FESTİVALİ gibi turizm günleri düzenlenmesi,
- Keban’a yönelik hizmet veren seyahat acentelerinin sayısının artırılması,
- Bölgedeki mevcut madenler büyük ölçüde tükendiğinden, bu madenlerin bulunduğu alanları, bunların ilişkili olduğu temel jeolojik özellikleri ve kayaç türlerini dikkate alarak yeni yöntemlerle arama çalışmalarının sürdürülmesi,
- Bölgenin endüstriyel hammadde potansiyelinin daha kapsamlı araştırılması,
- Geçmiş yıllarda işletilen maden ocaklarındaki atık ve cürufların günün ekonomik ve teknik şartlarında yeniden işletilip değerlendirilmesi,
- İlçedeki maden potansiyelini tespit edilmesi,
- Maden potansiyelini işletmeye dönüştürecek yatırımların yapılması
- Mevcut madenlerin üretim miktarlarını artıracak desteklerin verilmesi
- Akvaryum balıkçılığına, alternatif ve diğer su ürünleri türlerinin yetiştiriciliğine yönelik proje desteklerinin verilmesi ve fizibilitelerin hazırlanması
- Balık yemi üretimine yönelik yatırımın özendirilmesi ve teşvik edilmesi
- Çeşitli eğitim programlarıyla avcılık sektöründe yer alan balıkçılarımızın yetiştiricilik sektörüne kaydırılması ve otokontrol sisteminin kurulmasına yönelik çalışmaların yürütülmesi
- İhracatta verimliliğin arttırılması amacıyla yeni Pazar araştırma projeleri geliştirilmesi ve desteklenmesi
- Balık hastalıkları konusunda lisansüstü eğitim yapmak isteyen su ürünleri mühendislerine özel özendirici teşvik ve bursların verilmesi
- İşlenmiş balıkların artıklarının yem olarak değerlendirilmesi yönündeki projelerin geliştirilerek faaliyete geçirilesi
- Elâzığ balık tanıtım grubu kurularak görsel basında balık tüketiminin faydaları yönünde tanıtıcı programların düzenlenmesinin sağlanması
- Canlı balık yemi üretimine yönelik projelerin desteklenmesi ve özendirilmesi
- AB, TÜBİTAK, Kırsal kalkınma, DAP idaresi ve Kalkınma ajansı gibi kurumlara mümkün olduğunca fazla sayıda proje sunulmasının sağlaması ve su ürünleri birliği çatısı altında bir su ürünleri proje ofisi kurulması
- Su Ürünlerini Muhafaza ve İşleme Tesislerinin çoğaltılması,
- Su ürünleri sektörünün altyapı sorununun siyaset kurumu tarafından acilen çözülmesi ve Milletvekilleri tarafından yasal ve bürokratik engellerin bir an önce kaldırılması.
- Teşvik Düzenlenmesinde; Tarım Hayvancılık – Su Ürünleri Üretimi ve Sanayisi desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.
- Yüksek katma değerli tıbbi ve aromatik bitkilerde olmak üzere, ürün güvenilirliği, çeşitliliği ve üretimini artırmak amacıyla, iyi tarım uygulamaları, organik tarım, sözleşmeli üretim, araştırma, pazarlama ve markalaşma faaliyetlerini destekleyecek kamu ve özel sektör girişimlerinin oluşturulması
- Arıcılığın geliştirilmesi ve desteklenmesi ile ilişkili küçük, orta ve büyük ölçekli projelerin hayata geçirilmesi.
- Turistik tesis yapımı için özel sektörün teşvik edilmesi ve kredi sağlanmasına devam edilmesi
- Tanıtım faaliyeti yapacak kuruluşların organize edilmesi,
- Yöresel el sanatlarının canlandırılması, yaygınlaştırılması için kurslar açılması, teşvik edilmesi ve hammadde sağlanması,
- İl'in doğal ve tarihi değerlerini, el sanatlarını, yemeklerini tanıtıcı film, video, kaset, broşür vb. dokümanlar yapılmasına devam edilmesi,
- Kaçak define kazılarına engel olunması,
- Turistik bölgelere giden yollar üzerine yol gösterici levhalar konulması,
- Öncelikle gelişme alanlarında nehir ve göl kenarlarının ağaçlandırılması, buralarda suya dönük eğlence ve dinlence alanları düzenlenmesi.
- Günübirlik alanlardaki tesislerin kalitelerinin artırılması.
- Dijital turizm coğrafi bilgi sistemlerinin en kısa zamanda yapılması.
- Barajda olta ile balık avlama günlerinin düzenlenmesi.
- Organik tarım alanlarının belirlenmesi.
- Doğduğu ilçeye yatırım yapan, yapmayı düşünen sanayi üreticilerine ve iş insanlarına, KEBAN’A YATIRIM SAFARİSİ yaptırmak,
- Tarımsal sulama projeleri ile sürekli sulama probleminin çözülmesi,
- Köy grup yollarının ıslahı ile Elazığ ve ilçe bağlantı yollarının düzeltilmesi,
- İl tarım ve ilçe tarım öncülüğünde köylerimizin tarımsal faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve alternatif tarım ürünlerinin sunulması,
- Köylümüzün ürününü pazarlayabileceği alanlarının oluşturulması ve kontrol altında tutulması
- Sahil bandında turfanda sebze ve bodur kayısı üretimini yapacak devasa seraların yapılması,
- Sahil bandında, 11. ayda hasılatı alınan Kiraz gibi ürünlerin teşvik edilmesi,
- Kentsel dönüşüm ile köhneleşmiş olan çarşı merkezinin modernleştirilmesi,
- Dışarıda yaşayan Kebanlıların ilçede bahçeli bir ev sahibi olabilecekleri Uydu İlçe Projesinin hayata geçirilmesi,
- Keban Baraj Gölü sularının biyolojik, kimyasal, fizikokimyasal ve hidromorfolojik kalitelerinin belirlenmesi, sınıflandırılması, su kalitesinin sürekli izlenmesi, kullanım amaçlarının sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde koruma kullanma dengesi de gözetilerek kaliteli su durumuna ulaşılması için gölü ve kirletici kaynakları havza bazında bir bütün olarak ele alınıp incelenmesi,
- Kıyı korunmasına yönelik yasal düzenlemelerin uygulanması konusunda titizlik gösterilmesi,
