Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Elazığ İl Müdürü Ayhan Tuncer, Çalışma Hayatında Kayıtdışı İstihdamın İşverenlere Sağladığı Pirim Teşvik Olanakları hakkında gazetemize özel açıklamalarda bulundu:
SGK İl Müdürü Tuncer, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 20’ye yakın teşvik uygulamasının bulunduğunu, söz konusu teşvik uygulamalarından yararlanmak için işverenlerin prim belgelerini kuruma süresinde vermeleri gerektiğini söyledi. Teşvik uygulamasından yararlanmak isteyen işletmelerin SGK'ya prim borcu bulunmaması gerektiğini ifade eden Tuncer,"Mevcut olan prim borcu yapılandırılması halinde takip eden aydan itibaren diğer şartların da varlığı halinde birçok teşvikten istifade edilebilmektedir." dedi
SGK'nın İşverenlere sağladığı teşvik uygulamalarını anlatan Tuncer, şu bilgileri paylaştı: Sigorta primi teşvikleri; ülkemizde istihdamın ve üretimin arttırılması, kayıt dışı istihdamın engellenmesi, bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması, engelli istihdamının artırılması, genç ve kadınların işgücüne katılımının artırılması gibi amaçlarla işverenlerin ödemeleri gereken sigorta primlerinin belirli oranda ve sürede Devletçe karşılanması anlamına gelmektedir.
Genel olarak uygulanan bu teşviklerden yararlanabilmeleri için işverenlerin sigortasız işçi çalıştırmamak, SGK’ya verilmesi gereken bildirgeleri zamanında vermek, primlerini düzenli ve zamanında ödemek, sahte sigortalı bildiriminde bulunmamak gibi temel yükümlülükleri yerine getirmeleri gerekmektedir. Bunun yanında her bir teşvik uygulaması için farklı bazı özel şartlar da söz konusudur.
Devlet, teşvikin türüne göre sigorta primi işveren hissesi veya sigortalı hissesi ile birlikte işveren hissesinin tamamına kadarını karşılayarak işverenlerin maliyetleri önemli ölçüde düşürmelerini sağlamaktadır. Bu teşviklere belli başlı ve genel olarak değinecek olursak bunlar;
5 Puanlık Prim İndirimi:
SGK’ya borcu bulunmayan işverenlerin, çalıştırdıkları sigortalılara ait aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde göndermeleri ve primlerini yasal süresi içinde ödemeleri durumunda malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır.
Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu teşvikten yararlanamaz.
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararlar Uyarınca Uygulanan Sigorta Primi Teşviki (Yatırım Teşviki):
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararlar çerçevesinde düzenlenen teşvik belgelerine göre gerçekleştirilecek yatırımlarla istihdam edilen sigortalılar için, asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin; işveren hisselerinin tamamına veya Cumhurbaşkanınca istatistiki bölge birimleri sınıflandırması, kişi başına düşen milli gelir veya sosyoekonomik gelişmişlik düzeyleri dikkate alınmak suretiyle belirlenen illerde işveren hisseleri ile birlikte sigortalı hisselerinin tamamına kadar olan kısmı Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karşılanmaktadır.
Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu teşvikten yararlanamaz.
Bölgesel Gelişmişlik Düzeyine Göre Sigortalı İşçi Çalıştıran İşverenlere Yönelik Uygulanan Sigorta Prim Teşviki (İlave 6 Puanlık İndirim):
Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi düşük olan 51 il ile Bozcaada ve Gökçeada ilçelerinde faaliyet gösteren özel sektör işverenleri için uygulanan bu indirim kapsamında; sigortalıların öncelikle prime esas kazanç üst sınırına kadar olan kazançlar üzerinden 5 puanlık indirim, ardından prime esas kazanç alt sınırına kadar olan kazançlar üzerinden hesaplanan malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta primlerinde 6 puanlık indirim sağlanmaktadır. Bu durumda işveren 5 puan ile birlikte 11 puanlık teşvikten faydalanır. (6+5)
Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu teşvikten yararlanamaz.
Bu indirim kapsamındaki iller ve indirimden yararlanma süreleri aşağıdaki tablodaki gibidir;
|
Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Karaman, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Sivas, Trabzon, Uşak |
31/12/2020 tarihine kadar |
|
Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat |
31/12/2020 tarihine kadar |
|
Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkâri, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van, ile Bozcaada ve Gökçeada |
31/12/2020 tarihine kadar |
Yurtdışına Götürülen/Gönderilen Sigortalılar İçin İşverenlere Uygulanan Sigorta Primi Teşviki:
İşverenlerin, yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere yurt içinden götürdükleri 4/1-(a) kapsamındaki sigortalılar için ödenecek genel sağlık sigortası primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanmaktadır.
Bahse konu indirimden yararlanabilmek için; aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde Kuruma verilmesi, bu sigortalılara ilişkin olarak ödenmesi gereken sigorta primi tutarlarının hazinece karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde işverenlerce ödenmiş olması, Kurumumuza sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması veya borcu bulunmakla birlikte bu borçların yapılandırılmış ya da taksitlendirilmiş olması, gerekmektedir.
Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu teşvikten yararlanamaz.
Mesleki Belge Sahibi Olan Sigortalıların, Kadınların ve Gençlerin İstihdamı Halinde Uygulanan Sigorta Primi Teşviki (Genç ve Kadın Teşviki):
31/12/2020 tarihine kadar işe alınan 18 yaş ve üstü tüm kadınlar ve 18-29 yaş aralığındaki gençlerin istihdam edilmesi halinde mesleki eğitimin kapsamına göre değişen sürelerde, en fazla 54 aya kadar sigorta primi işveren payının tamamı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmaktadır. Yararlanma süreleri erkeklere ve kadınlara, sahip olunan belgelere ve yaşa göre değişmektedir.
Teşvikten yararlanma şartları;
Sigortalı Yönünden:
- 01/03/2011 ila 31/12/2020 tarihleri arasında işe alınmış olmalı,
- 18 yaşından büyük olmalı,
- İşe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde işsiz olmalı,
- Ortalama sigortalı sayısına ilave çalıştırılmalı.
İşyeri Yönünden:
- Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmesi,
- Primlerin yasal süresi içerisinde ödenmesi,
- Kayıt dışı sigortalı çalıştırılmaması,
- Kuruma borcun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış/tecil ve taksitlendirilmiş olması),
- Sigortalının, işe alındığı tarihten önceki son altı aylık dönemde Kuruma bildirilen sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak çalıştırılması.
Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu teşvikten yararlanamaz.
İşbaşı Eğitim Programını Tamamlayan Sigortalıların İstihdamı Halinde Uygulanan Teşvik:
18 -29 yaş aralığında İŞKUR tarafından 31/12/2018 tarihine kadar başlatılan işbaşı eğitim programlarını tamamlayanların; programın bitiminden en geç üç ay içinde programı tamamladıkları meslek alanında işe alınması ve 23/4/2015 tarihi ve sonrasında işe alınmış olması şartıyla, asgari ücret üzerinden hesaplanacak sigorta primi işveren payının tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.
Yararlanma süreleri işbaşı eğitim programının başladığı tarih ve sektörlere göre 30 ila 48 ay arasında değişmektedir.
Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu teşvikten yararlanamaz.
İşsizlik Ödeneği alanların İstihdamı Halinde Teşvik:
1/10/2009 veya sonraki bir tarihte işe alınmış ve işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olan kişilerin; işe alındıkları işyerine ait son altı aylık dönemde, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmaları ve işsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olan sigortalının işsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıştığı işyeri haricindeki bir işyerinde işe başlamış olması kaydıyla, asgari ücret üzerinden hesaplanan;
- Kısa Vadeli Sigorta Kolları prim tutarının %1’i,
- Maluliyet Yaşlılık ve Ölüm sigortası prim tutarının tamamı (%20),
- Genel Sağlık Sigortası prim tutarının tamamı (%12,5),
olmak üzere toplam %33,5 oranına isabet eden tutar sigortalının kalan işsizlik ödeneği süresince İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.
Engelli İstihdamının Teşviki:
Engelli sigortalı istihdam eden tüm özel sektör işverenlerinin yararlandığı bu teşvik uygulaması ile istihdam edilen her bir engelli sigortalı için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren payının tamamı Hazinece karşılanmaktadır.
Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinde Uygulanan Teşvik:
Kamu personeli hariç olmak üzere;
- Teknoloji merkezi işletmelerinde,
- Ar-Ge merkezlerinde,
- Kamu kurum ve kuruluşlarca fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından desteklenen Ar-Ge projelerinde,
- Uluslararası kuruluşlardan fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından desteklenen Ar-Ge projelerinde
- TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde,
- Rekabet öncesi işbirliği projelerinde,
- Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde,
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ücreti gelir vergisinden istisna tutulan personel çalıştıran işletmelerde,
çalışan veya Ar-Ge/Tasarım ve destek personele ilişkin sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca karşılanmaktadır.
Bu teşvikten faydalanabilmek için aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kurumumuza verilmesi ve sigortalının Ar-Ge/Tasarım personeli veya Ar-Ge personel sayısının % 10’u aşılmamak kaydıyla destek personeli ya da 4691 sayılı Kanun uyarıca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş personel olması gerekmektedir.
Söz konusu teşvik uygulaması 31/12/2023 tarihine kadar uygulanacaktır.
Kültür Yatırımlarını ve Girişimlerine Uygulanan Teşvik :
Kültür Yatırım Belgesi” almış olan işverenler söz konusu belgenin alındığı tarihten itibaren yatırım aşamasında 3 yılı aşmamak kaydıyla, işyerlerinde fiilen çalışan sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin %50’si Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinden ödenir.
“Kültür Girişim Belgesi” almış olan işverenler söz konusu belgenin alındığı tarihten işletme aşamasında 7 yılı aşmamak kaydıyla işyerlerinde fiilen çalışan sigortalıların ise prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin %25’i, Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinden karşılanmaktadır.
İlave İstihdam Desteği:
Prim Desteği;
İşverenler tarafından 1/1/2018 ila 31/12/2020 tarihleri arasında işe alınan sigortalılar için; imalat veya bilişim sektöründe faaliyet gösteren işyerleri için; brüt asgari ücreti geçmemek üzere prime esas kazanç üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı, diğer sektörlerde faaliyet gösteren işyerleri için; prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanmaktadır.
Destekten yararlanma süresi 12 ay olup, bu süre, işe giriş tarihi itibariyle 18 yaşından büyük kadın, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek sigortalılar ile Türkiye İş Kurumuna engelli olarak kayıtlı sigortalılar için sigortalının işe giriş tarihinden itibaren 18 ay olarak belirlenmiştir.
İşe alınan sigortalının; işe alındıkları tarihten önceki üç aya ilişkin Kurumumuza verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde 10 günden fazla 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında kayıtlı olmaması ve Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olması gerekmektedir.
Mahkeme kararıyla veya yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği veya bildirilen sigortalıyı fiilen çalıştırmadığı tespit edilen işyerleri ilk tespitte bir ay süreyle, ilk tespit tarihinden itibaren üç yıl içinde tekrar eden her bir tespit için ise bir yıl süreyle bu teşvikten yararlanamaz.
Ücret Desteği;
İstihdam düzeyinin korunması ve ilave istihdam sağlanması amacıyla 2018 yılında SGK’ya bildirilen en az sigortalı sayısına 1 Şubat-30 Nisan 2019 tarihleri arasında ilave olarak işe alınan her bir sigortalı için sigorta primi teşviği ile birlikte günlük 67,36 TL, aylık 2.020,80 TL ücret desteği sağlanmakta, sağlanan destek İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının sosyal hizmet modellerinden yararlananları istihdam eden işverenler için asgari ücret üzerinden hesaplanan sigorta primi ve işsizlik sigortası priminin sigortalı ve işveren hissesinin tamamı her bir sigortalı için beş yıl süreyle Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanmaktadır.
İstihdam edilen sigortalının 2828 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinin birinci fıkrasının kapsamında olup; istihdam hakkından henüz yararlanmamış, istihdam hakkından yararlanmış ancak memuriyet ile ilişiği kesilmiş, devlet memuru olma şartlarını taşımamaları sebebiyle kamu kurumlarında istihdamı sağlanamayan hak sahibi olması gerekmektedir.
Genç Girişimci Desteği:
Gelir Vergisi Kanununun genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan, mükellefiyet başlangıç tarihi itibariyle 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük, 1/6/2018 tarihinden itibaren ilk defa 4/1-b kapsamında sigortalı sayılan genç girişimcilerimizin sigorta primleri 1 yıl süreyle Hazine tarafından karşılanmaktadır.
4/1-(b) (Bağ-Kur) Kapsamındaki Sigortalılara Yönelik 5 Puanlık İndirim:
5510 sayılı Kanunun 4/1- (b ) kapsamındaki aktif sigortalıların (5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi ile isteğe bağlı sigortalılar ve muhtar sigortalılar hariç) Kurumumuza ödemesi gereken malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanmaktadır.
Söz konusu 4/1-(b) sigortalıları %34,5 yerine %29,5 oranında prim ödemektedirler.
Sigortalıların bu prim indiriminden yararlanabilmeleri için; primlerinin Hazinece karşılanmayan kısmının yasal süresi içinde ödemesi, Kuruma kendi sigortalılıklarından kaynaklanan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekmektedir.
5510 Sayılı Kanunun Geçici 80 inci Maddesi Uyarınca Asgari Ücret Desteği:
Asgari ücret desteğindeki artışın işverenler üzerindeki sosyal güvenlik maliyetini azaltmak için asgari ücret uygulaması getirilmiştir.
5510/4-1 (a) kapsamında ve haklarında uzun vadeli sigorta kolları uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;
a) 2019 yılının aynı ayına ilişkin SGK’ya verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı 128 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2020 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının, 2020 yılı içinde ilk defa 5510 sayılı Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,
2020 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için günlük 2,50 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin SGK’ya ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilecek ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.
b) Asgari ücret desteğine ilişkin prim gün sayısı hesabında; prime esas günlük kazanç tutarı 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesine tabi özel sektör işverenlerine ait işyerleri için 256 TL olarak esas alınacaktır.
c) 2020 yılında destekten yararlanılacak ayda/dönemde, 2019 yılı Ocak ila Kasım ayları/döneminde aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile 5510/4 (1-a) bendi kapsamında uzun vadeli sigorta kollarından en az sigortalı bildirimi yapılan aydaki/dönemdeki sigortalı sayısının altında bildirimde bulunulması halinde ise destekten yararlanılamayacaktır.
Gerekli şartları taşıyan işverenler 2020 yılının Ocak-Aralık döneminde günlük 2,5 TL ve aylık 75 TL olmak üzere asgari ücret desteğinden yararlanabileceklerdir.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 4 üncü Maddesi Kapsamında Sağlanan İşsizlik Sigortası Primi Teşviki:
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 23/4/2015 tarihi itibariyle yürürlüğe giren Ek 4 üncü maddesi ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında çok tehlikeli sınıfta yer alıp ondan fazla çalışanı bulunan ve üç yıl içinde ölümlü veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen işyerlerinde çalışanların işsizlik sigortası işveren payı teşvik olarak bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere ve üç yıl süreyle %1 olarak alınmaktadır.
10’dan Az Çalışanı Bulunan Çok Tehlikeli ve Tehlikeli sınıfta Yer Alan İşyerlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi:
Ondan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan özel sektör işyerlerini iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesini desteklemek amacıyla getirilmiştir.
Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için sağlanacak iş sağlığı ve güvenliği hizmet bedelinin sigortalı başına günlük miktarı, 16 yaşından büyük sigortalılar için belirlenen asgari ücretin sırasıyla % 1,4 ve % 1,6’sıdır.
İşverenlerin destek ödemelerini almak için Kurum adına tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri için tek bir yansıtma faturası düzenlemesi gerekmektedir.
Çalıştırdıkları sigortalıları Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmedikleri tespit edilen işverenler, tespitin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanılarak sağlanan destekten üç yıl süreyle faydalanamaz ve kayıt dışı çalışanın işe başladığı aydan itibaren yapılan ödemeler Kurumca yasal faizi ile birlikte geri alınmaktadır.
Sözkonusu teşvik uygulamalarımızdan yararlanmak için Prim belgelerini Kuruma süresinde vermek ve prim borcu bulunmamak gerekmektedir. Mevcut olan prim borcu yapılandırılması halinde takip eden aydan itibaren diğer şartların da varlığı halinde istifade edilebilmektedir.
İşverenlerimizin herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmamaları, teşviklerinin yanmaması için kayıtlı istihdama önem vermelerini önemle hatırlatıyor, kazasız ve bol kazançlı günler diliyorum.
